W 1995 r. ukazała się książka Między Panem a Plebanem, będąca zapisem rozmowy prowadzonej przez Jacka Żakowskiego z ks. Józefem Tischnerem i Adamem Michnikiem. Żartobliwy tytuł, odsyłający do dialogu Mikołaja Reya, umownie wskazywał na role: Michnik (Pan) mówił o dziejach przed- i powojennej inteligencji lewicowej, Tischner (Pleban) o inteligencji katolickiej. Wspólnie reprezentowali głos tej części społeczeństwa, która mogła czuć dumę z wywalczonej niepodległości osiągniętej dzięki liberalnemu katolicyzmowi i liberalnej lewicowości. W rozmowie obok ról obsadzonych istniały jednak tożsamości niewypowiedziane i nieobecne. Brakowało „wójta”, czyli szarego bohatera polskiej codzienności. Brakowało kobiet, w roku 1989 nie dopuszczonych do Okrągłego Stołu, a w roku 1993 poddanych zaostrzonej ustawie antyaborcyjnej. Brakowało także „prostych”, którzy w dialogu Reya, a także w książce Żakowskiego nie mają głosu.
Czy zmiana w najnowszej historii Polski polega na tym, że „prości” wreszcie przemówili? A jeśli nie oni, to kim są dzisiejsi Pan i Pleban, którzy (znowu!) mówią za nich? Wiemy, że zwycięzcy nie są wieczni, a pokonani nie są bezsilni. Zanim znowu zmienią się Pan i Pleban, czy możliwe jest wypracowanie takiej koncepcji rzeczpospolitej, w której będzie więcej równości i więcej miejsca dla zróżnicowanych głosów?
Prowadzenie: Przemysław Czapliński
PLATFORMA BAŁKANY. ROZMOWY NA PLACU
Jak co roku programowi artystycznemu Malty towarzyszy Forum, czyli rozmowy, w których w sposób przekrojowy rozważamy główny temat Festiwalu. W tym roku maltańskie spotkania skupią się na relacji między historią Bałkanów a naszą, doświadczeniem tego regionu a współczesną sytuacją Polski, Europy i świata. A zatem Bałkany jako platforma wiedzy i refleksji o nas samych i o rzeczywistości, w której żyjemy. W spotkaniach wezmą udział politolodzy, psychiatrzy, antropolodzy, slawiści, filozofowie, historycy, pisarze, prawnicy i dokumentaliści.
Program spotkań w ramach Forum: Platforma Bałkany:
17.06, godz. 13.00 SPOTKANIE Z KURATORAMI IDIOMU 2017: Oliver Frljić, Goran Injac
19.06, godz. 17.00 MIGRANT CZY UCHODŹCA?: Draginja Nadażdin, Kalina Czwarnóg, Roman Wieruszewski
21.06 godz. 17.00 CZYM JEST AGRESJA?: Bogdan De Barbaro
23.06, godz. 17.00 JAK BYĆ ŚWIADKIEM. O PRACY DOKUMENTALISTY FILMOWEGO: Agnieszka Arnold
24.06, godz. 17.00 NEOFASZYZM I JEGO GRANICE: Boris Buden, Dragan Markovina, Przemysław Wielgosz