Aleksandar Petrović, Spotkałem nawet szczęśliwych Cyganów, 1967
Bora chce ożenić się z córką Mirty, swojego najgroźniejszego konkurenta na rynku gęsiego pierza. 30 lat przed Emirem Kusturicą Petrović przedstawia z lekkością i humorem sceny z życia jugosłowiańskich Cyganów. Jest to pierwszy film, w którym Cyganie mówią w swoim własnym języku. Większość ról interpretują oni sami. Film zdobył nagrodę Międzynarodowej Federacji Krytyki Filmowej (FIPRESCI) na festiwalu w Wenecji, był nominowany do Oscara i Złotego Globu. Do dzisiaj uznaje się go za najznakomitszy obraz obyczajowości Romów.
PLATFORMA BAŁKANY – PROGRAM FILMOWY
Istotnym suplementem do teatralnych prezentacji w ramach Idiomu jest program filmowy zaproponowany przez kuratorów. Jak co roku miejscem projekcji będzie dziedziniec szkoły baletowej. W tym roku program zdominuje prezentacja unikatowego awangardowego nurtu w kinie krajów byłej Jugosławii w latach 60. i 70., czyli tzw. Jugosłowiańskiej Czarnej Fali, oraz jej głównego przedstawiciela, serbskiego reżysera Želimira Žilnika. W programie znalazły się również filmy innych twórców tego nurtu: uznawanego za surrealistę, anarchistę i satyra współczesności Dušana Makavejeva, a także Aleksandra Petrovicia, Živojina Pavlovicia oraz przedstawicieli czeskiej szkoły filmowej w Jugosławii Rajko Grlicia i Gorana Markovicia. Program zamyka film Planeta Sarajewo Šahina Šišicia z 1994 r., obraz uznawany za arcydzieło filmowego dokumentu.
Aleksandar Petrović
Urodził się w 1929 r. w Paryżu. Studiował historię sztuki na Uniwersytecie Belgradzkim i reżyserię w Akademii Sztuk Scenicznych w Pradze. Po realizacji wielu filmów dokumentalnych debiutował pełnometrażowym filmem fabularnym Dwoje, uznanym za zwiastun jugosłowiańskiej Nowej Fali. Po pierwszych międzynarodowych sukcesach, które odniósł filmem Trzy, zrealizował głośny obraz obyczajowości Romów – Spotkałem nawet szczęśliwych Cyganów (oba filmy zdobyły wiele nagród i były nominowane do Oscara). Innym głośnym filmem reżysera jest Wkrótce będzie koniec świata (1968). W 1973 r. reżysera oskarżono o antykomunistyczną postawę i zmuszono do rezygnacji z nauczania w Akademii Sztuk w Belgradzie. W 1989 r. reżyser został członkiem Demokratycznej Partii Serbii, pierwszej serbskiej opozycyjnej partii antykomunistycznej. Zmarł w 1994 r.